بیماری کراتوز پیلاریس یا همان پوست مرغی یک بیماری ارثی و ژنتیکی است که تا به امروز هیچ درمان قطعی برای این بیماری پیدا نشده است. ظاهر این بیماری به گونه ای است که میتوان آن را به پوست مرغ پرکنده شباهت داد و بسیاری از نوجوانان و جوانان از داشتن این بیماری احساس نارضایتی میکنند اما در برخی از موارد دیده شده که کسانی که در دوره ی نوجوانی یا کودکی مبتلا به این بیماری بوده اند، بعد از بالارفتن سن به تدریج بهبود پیدا کرده اند.
در این مقاله برای آشنایی با بیماری پوست مرغی ، علل ایجاد و راه های درمان آن ، با دکتر مهناز شکروی همراه باشید .
کراتوز پیلاریس چیست؟
بیماری کراتوز پیلاریس از تجمع اضافی کراتین یا ماده شاخی در روزنه فولیکول مو به وجود می آید و موجب به وجود آمدن ضایعاتی می شود که به آنها پاپول فولیکولار کراتونیک میگویند، این پاپول ها به صورت دانه های ریز و برجسته هستند که مو در داخل آنها گیر افتاده است و نمی تواند از پوست خارج شود.گاهی خارش و قرمزی نیز دیده می شود. این ضایعات بیشتر به صورت گروهی در نواحی پشت و کنار رانها، باسن، کناره های ساق پا، بازوها و صورت دیده می شوند . طی آمارهای به دست آمده بیش از ۵۰% کودکان و نوجوانان به این بیماری مبتلا هستند بیماری کراتوز پیلاریس در بیشتر افراد جامعه شایع است اما خوشبختانه خطری ندارد و مسری نیست.
این مشکل پوستی در آب و هوای خشک و زمستان تشدید می‌گردد و در نواحی مرطوب و تابستان قرمزی و خارش دانه ها کمتر می‌شود. کراتوز پیلاریس در کسانی که زمینه پوست خشک دارند یا به اگزمای پوستی مبتلا هستند، شایعتر است.
علائم بیماری کراتوز پیلاریس یا پوست مرغی
ایجاد دانه و برجستگی های ریزدر زیر پوست،گاه با رنگی متفاوت بر روی پوست نشان دهنده بیماری پوست مرغی است . بیشتر افراد متوجه این دانه‌ها خواهند شد، اما هیچ علائم مرتبطی با آنها ندارند. اگر علائم بیماری کراتوز پیلاریس را تجربه می‌کنید، این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشد:
• خارش یا خشکی پوست بخصوص در قسمت پشت بازوها، پاها یا باسن.
• پوستی زبر، مانند کاغذ سمباده که دانه‌هایی بر روی آن ظاهر شده است.
• تحریک (خاراندن) برجستگی‌ها که باعث قرمزتر و قابل‌توجه‌تر شدن آنها می‌شود. این عارضه به‌عنوان درماتیت لیکنوئید در اثر اصطکاک شناخته می‌شود.
• وخیم‌تر شدن برجستگی‌ها در زمان‌های خشکی هوا (مانند ماه‌های زمستان)
برخی از این علائم – مانند خارش و خشکی پوست – می‌تواند ناشی از مشکلات دیگری نیز باشد. ممکن است علائمی مشابه با اگزما، پسوریازیس، آلرژی یا عفونت‌های قارچی داشته باشید. اگر نگران علائم خود هستید، یا در صورت تداوم آنها برای مدتی طولانی، بهتر است که به یک پزشک یا داروساز مراجعه کنید.
اگر پوست مرغی دارید، کراتین موی بدن شما در منافذ مسدود می شود و مانع باز شدن فولیکول ها و خروج مو از پوست می شود. هرچند هنوز علت دقیق تجمع کراتین در پوست ناشناخته است، اما پزشکان معتقدند، ممکن است با سایر شرایط پوستی مانند درماتیت آتوپیک و بیماری های ژنتیکی مرتبط باشد.
درمان‌های طبی پوست مرغی
داروی خاصی برای پوست مرغی وجود ندارد اما بسیاری از روش‌های درمانی مانند مراقبت و استفاده از کرم‌های آبرسان و برخی داروهای موضعی در کاهش علایم و بهبود ظاهری پوست مفید است که از آن جمله میتوان به این موارد اشاره کرد:
رتینویید موضعی: این مشتقات ویتامین A با افزایش تقسیم سلولی و پیشگیری از انسداد فولیکول‌های مو به تسکین این بیماری کمک میکنند. نکته مهم در مورد مصرف این دارو، عدم استفاده آن در سوی زنان باردار و شیرده است که باید با مشورت پزشک، درمان را به تاخیر انداخت یا از درمان‌های جایگزین استفاده کرد.
اگزوفولیاک موضعی: این گروه از کرم‌های دارویی حاوی آلفاهیدروکسی‌اسید، اسیدلاکتیک، اسیدسالیسیلیک یا مرطوب‌کننده‌های اوره و نرم‌کننده‌های پوست هستند. با توجه به شدت بیماری، کرم‌های مختلفی به بیماران توصیه می‌شود که البته برخی را بدون نسخه میتوان تهیه کرد، اما برخی دیگر باید حتما براساس نظر پزشک یا داروساز تجویز شود. اسیدهای موجود در این کرم‌ها ممکن است باعث کمی قرمزی، سوزش یا التهاب پوستی شود. به همین دلایل اگزوفولیاک موضعی برای کودکان کوچک توصیه نمی‌شود.
لیزردرمانی: برخی از علایم بیماری پوست‌مرغی مثل قرمزی شدید و التهاب را میتوان با لیزر به‌طور موفقیت‌آمیزی درمان کرد، البته این نوع درمان ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد و دوره آن با توجه به پاسخ پوست ممکن است چندماه به طول بینجامد.
درمان‌های خانگی پوست مرغی
استفاده منظم از داروها ممکن است ظاهر پوست را بهبود ببخشد اما اگر مصرف داروها متوقف شود، شاید بیماری مجددا باز گردد و حتی با درمان دارویی ممکن است تا مدت‌‌ها همچنان باقی بماند. کنترل و مراقبت از پوست شاید بیماری را درمان نکند اما می‌تواند به بهبود ظاهر پوست کمک کند بنابراین سعی کنید:
– با پوست خود مهربان باشید. مالش شدید یا برداشتن این ضایعات از روی پوست ممکن است باعث التهاب پوست و تشدید بیماری‌تان شود.
– پس از شستن، دوش‌گرفتن یا حمام کردن به آرامی و به شکلی نوازش‌گونه پوست خود را با حوله خشک کنید به طوری که مقداری از رطوبت، روی پوست باقی بماند. سپس فورا پوست را با یک مرطوب کننده مناسب مثل لوسیون بدن یا کرم حاوی لانولین مرطوب کنید.
– میتوانید از کرم‌های بدون نسخه که حاوی اوره یا اسیدلاکتیک است ۲ بار در روز استفاده کنید. این کرم‌ها به برداشتن کراتین اضافه از سطح پوست کمک میکند.
– از دستگاه‌‌های مرطوب‌کننده و بخور در خانه استفاده کنید. با این کار میتوانید هوای خانه را همیشه مرطوب نگه دارید.
- مدت زمان حمام کردن باید کمتر از ۱۰ دقیقه باشد و چون آب داغ باعث از بین رفتن چربی طبیعی پوست می شود ،از دوش گرفتن با اب داغ بپرهیزید.
– بهتر است از صابون‌های ملایم استفاده کنید. از صابون‌های با قدرت اسیدی بالا و خشک‌کننده بپرهیزید. سعی کنید از صابون‌هایی استفاده کنید که دارای کمی چربی باشد. صابون‌هایی با رایحه قوی و محصولاتی که شامل الکل هستند، می‌توانند چربی طبیعی پوست را از بین ببرند پس مناسل نیستند. از مواد شوینده، ضدعفونی‌کننده و ضدباکتری که بسیار قوی هستند استفاده نکنید. به جای آن می توانید از پن یا سیندت یا ژل های شستشو و شامپو بدن فاقد صابون استفاده کنید.
- تغییر فصل ها باعث بدتر یا بهتر شدن وضعیت بیماری می شوند به این دلیل که در فصل سرما به دلیل خشکی آب و هوا بیماری تشدید می شود و در فصل گرما تا حدودی بهبود پیدا میکند.
-با استفاده از لایه بردار ها مانند کرم های دارای اسید سالیسیلیک ، ترتینوئین ، اسید های میوه و اوره میتوانید زبری و برجستگی ضایعات را کاهش دهید. اما توجه داشته باشید که از این کرم ها به هیچ عنوان برای کودکان استفاده نکنید چون ممکن است سوزش به دنبال داشته باشد.
-استفاده از لیف های نرم و ملایم در دوره های درمانی با لایه بردارها به حذف سلول های مرده کراتینه کمک می کند.
- برای کاهش تحریک پوستی ، استفاده از لباسهای نخی توصیه می شود.
- یکی از عوامل اثر بخش در بهبودی این بیماری استفاده از لیزر موهای زائد است به دلیل اینکه لیزر موها را از بین می برد و دیگر مویی وجود ندارد تا در منفذ خروجی آن ماده شاخی تجمع پیدا کند. توجه داشته باشید که می توانید با مراجعه به پزشک متخصص پوست از او بخواهید تا یک شات تست برای شما انجام دهد.
در آخر
همان طور که گفتیم کراتوز پیلاریس یک اختلال شایع ناشی از ضخیم شدن لایه شاخی پوست در سطح منافذ فولیکول های مو می باشد .
ضایعات بیماری , بیشتر در کسانی که پوست های خشک دارند بر روی قسمت های جانبی ران , بازو و گاهی گونه و باسن ایجاد می گردد .که در بعضی موارد همراه با واکنش های التهابی به صورت خارش می باشد .
این بیماری اغلب با خشکی مفرط پوست ( ایکتیوز ) همراه می باشد و در افرادی که زمینه آلرژیک دارند نیز دیده می شود. که سبب تشدید ظاهری ضایعات می شود .
درمان قطعی برای کراتوز پیلاریس وجود ندارد . کرم های حاوی اوره و گلیکولیک اسید کمک کننده است. رطوبت پوست را تامین کنید و به استفاده ازکرم تجویز شده توسط پزشکتان ادامه دهید و از دستکاری آن جدا پرهیز کنید. در صورت وجود خارش شدید می توانید موقتا از کرم موضعی هیدروکورتیزون استفاده کنید .
مطالعه این مقاله از وبسایت دکتر مهناز شکروی به شما کمک کرد که اطلاعاتی راجع به نوع و درمان بیماری کراتوز پیلاریس یا پوست مرغی کسب کنید ؛ شما می توانید سوالات خود را در مورد این بیماری ، از طریق بخش " تماس با ما " با دکتر مهناز شکروی درمیان بگذارید .
